Emakumeen talentua Araban: María Asunción Sáenz de Samaniego

47 urte, Ekonomia Zientzietan lizentziaduna Euskal Herriko Unibertsitatean, Samaniegoko bizilaguna, sei anai-arrebako familia ugariko laugarrena, eta txikitatik mahasti eta upeltegiko lanarekin lotua.

Finantza- eta zerga-arloan urte batzuetako lan-esperientziaren ondoren, Bodegas Ostatu familia-enpresan hasi zen lanean 2002an, eta zuzendaritza eta garapen komertzialeko zereginak bere gain hartu zituen.

Bere lanari esker, bidaiatzeko eta munduaren zati handi bat ezagutzeko aukera izan du, eta aitortu du pribilegiatutzat jotzen duela bere burua, Arabako Errioxakoa dela sentitu eta bizi ahal izateagatik.

Mariasun, Ostatu Upeltegiak familia-enpresa gisa jaio da. Nolakoa izan da zure bilakaera urte hauetan guztietan?

XVII. mendean familia Samaniegon finkatuta zegoela eta mahastizaintzarekin lotuta zegoela dioten dokumentuak ditugu, ez da batere arraroa, bestalde, ardoaren eta mahastiaren kultura eta historia bazter guztietatik ikus daitekeen eremu batean.

Gure ardoak zuzenean merkaturatzeko bultzada aitak eman zuen 1972. urtean, ontziratu gabeko ardoen prezioaren egoera penagarriak behartuta, bere ekoizpena merkaturatzearen aldeko apustu sendoa egin zuenean.

Gaur egun, hiru anai-arreba gara (Gonzalo, Iñigo eta Mariasun) 2005etik, gure gurasoek erretiroa hartu zutenetik, eta ondorengotza eta hausnarketa prozesu baten ondoren, upeltegiaren ardura hartu dugunak, ardo-sorta garatuz eta nazioko eta nazioarteko merkatua nabarmen garatuz.

Zuen mahastiak Kantabriako mendilerroko eta Toloñoko aterpean daude, Samaniego herrian. Zerk bereizten du Ostatu beste upategietatik?

Uste dut gure gurasoengandik ikasitako kezkak, gure ardoak hobetzeko bilaketak, beti aurrera egiteak eta gure mahastizaintzan, elaborazioan eta kudeaketan berrikuntzarekin lan egitearen aldeko apustu garrantzitsuak, izen eta abizenekin egindako upeltegi aitzindari bihurtu duela OSTATU, mahastietan eta ingurumenaren kudeaketan praktika berriak aplikatzen.

Eta zer ezaugarri dituzte zuen mahastiek: barietateak, labore mota, adina, etab.

Erdi mailako katebegi hori da Ostaturen ezaugarria, eta Arabako Errioxako uzta-biltzaileen eta upategi industrialenen artean dago.

Mahastizaintzaren lotura eta kontrol sendoa du, eta bertako mahastiekin eta Samaniegoko hainbat mahastizainekin lan egiten du, oso obsesionatuta baitaude egiten dugun mahatsaren kalitate handiaren bilaketarekin, eta hori izango da, azken batean, gure ardoen ezaugarriak eta nortasuna definitzen dituena.

Duela urte askotatik kontrolatutako mahastietan, kareharrizko lur buztintsuetan finkatutako mahasti zaharretan, batez ere Samaniegon, eta Lezako, Guardiako eta Villabuenako mahastiren batean oinarritutako gure ekoizpena ardo beltzen, zurien eta Rosadoren ekoizpen txiki baten artean banatzen da.

Nire ustez, Ostatuk idiosinkrasia oso berezia errespetatuz eboluzionatzen jakin du, bere proiektua giza eskalan mantenduz, bere lurraldearekiko fidelak diren ardoak eginez, bere historiarekin eta inguruarekin koherentea dena.

Angels Barcelók aurkeztutako ‘El futuro de nuestra tierra’ programak, non Ostatu Upeltegiak parte hartu zuen, klima aldaketaren ondorioez hitz egiten zuen, ardogintzaren sektorea kaltetuenetako bat bezala jarriz: mahatsaren heltzearen aldaketak, azidotasuna, laborearen altitudearen igoeraraino. Ondorio gehiago ikusi dituzuela eta sektorea salbatzeko konponbideak jartzen ari direla.

Hala, ardogintzaren sektorea da egoera klimatikoarekin gehien kontzientziatutako sektoreetako bat; izan ere, eremuen arabera, horren ondorioak intentsitate handiagoz edo txikiagoz ikusten ari gara, eta horrek mahastien laborantzan duen eragina eta ardoen ezaugarrietan dituen ondorioak ere ikusten ari gara.

Umotze-ziklo motelagoko barietate autoktonoen aldeko apustua, mahasti-sail berrien altitude handiagoa, inausketa-praktiketan atzerapena, horiek dira, besteak beste, gure ardoen karakterizazio eta nortasun handiagoa lortzeaz gain, gure isuriak murrizteko aukera ematen diguten eta ingurumena errespetatzen duten laborantza-metodo iraunkorragoekin batera ezartzen ari diren jardunbideetako batzuk.

Hitz egin dezagun emakumeek sektorean duten presentziaz: enpresetako erabakiak hartzeko organoetan zenbat eta emakume gehiago egon, orduan eta neurri gehiago hartzen dira iraunkortasuna bultzatzeko eta gizartean eta ingurumenean inpaktua sortzeko. Zer deritzozu baieztapen horri? Oraindik ere sektore maskulinizatua al da?

Erabat ados nago baieztapen horrekin, uste dut gizonaren zein emakumearen ekarpenak aberastu egiten dituela horietatik datozen erakundeak eta erabakiak.

Ardoaren sektorea sektore maskulinizatua izan da eta dela uste dut, nahiz eta ni 2002an gaur egun sartu nintzeneko egoera nabarmen hobetu eta aldatu den.

Gaur egun, emakume asko daude sektoreko taldeen, mahastizaintzako ustiategien eta upeltegien buru; horretarako, prestakuntza handia erakutsi behar izan dute, eta, beren ekarpenarekin, lurraldea aberasten ari dira, ez bakarrik ekonomiari dagokionez, baita gizarte-, kultura- eta ingurumen-arloetan ere.

Emakumeak ia beti egon dira bigarren mailan Arabako Errioxako mahastizaintza-jardueran, nire amaren belaunaldiarekin bizi izan dut, mahastian, upeltegian, gurasoen eta seme-alaben zaintzaile eta etxekoandre izan baitira. Gaur egun, hori asko aldatu da, baina uste dut ahalegin, prestakuntza eta sakrifizio handiagoa egin dela gizonarekiko.

Mariasun Zer da zuretzat lidergoa eta nola aplikatzen diozu Ostaturen kudeaketari?

Nire ustez, lider izatea pertsona-talde bati lagundu, sentsibilizatu eta eragiteko trebetasuna izatea da, helburu komunak modu parte-hartzaile eta motibatzailean lortzeko. Gidatzea ere jakitea da, zein esparrutan egiten utzi behar duzun.

Azkenik, Eukene (10 urte) upategia bisitatzera dator, eta esan du adindua denean ardoaren munduan aritu nahi duela eta enpresa bat zuzenduko duela. Nola animatuko zenuke? Zure ustez, oraindik gutxi al gaude sektore jakin batzuetan emakumea ikusarazten duten erreferenterik?

Noski, ilusio handia egingo lidake, nahiz eta adin horietan beste lehentasun batzuk izan, niri ere gertatu baitzait

Ondo prestatzera eta prestatzera animatuko nuke, bidaia egitera, ardoaren mundua ezagutzera, eta, jakina, sektore zirraragarria dela esango nioke, arriskuak arrisku (klimatologia, etab.), jende asko, merkatuak, ardoak ekoizten dituzten eremuak eta paisaia eta naturarekin kontaktuan bizitzea ahalbidetzen baitizu.